Minder taxi’s graag

Taxi’s zorgen voor veel autokilometers in de stad. Hoe kunnen we die voorkomen in een dichtslibbende stad? De minister in Den Haag helpt niet mee, maar de gemeente kan wèl intelligente toegang inzetten.

Taxi’s zijn verantwoordelijk voor bijna een derde van het autoverkeer in het Amsterdamse stadshart. Op de binnenring is ’s nachts zelfs meer dan de helft van het verkeer een taxi. Op een gemiddelde dag rijden er bijna 3.000 taxi’s in Amsterdam. Wie minder autoverkeer en minder vervuiling wil, moet dus iets doen tegen die taxi’s. Het lastige is dat Amsterdam weinig kán doen. Er zijn wel regels voor taxicentrales waar de aangesloten rijders zich aan moeten houden, maar u ziet op straat dat die taxi’s met een daklicht in de minderheid zijn.

Dergelijke taxicentrales hebben als ’toegelaten taxi organisatie’ recht op toegang tot standplaatsen, zoals de taxi’s achter het Centraal Station. De gemeente stelt allerlei eisen aan gedrag en vaardigheden van de TTO-chauffeur en de taxi moet zero-emissie zijn om op schone taxistandplaatsen te mogen. Er zijn 7 taxi-organisaties met samen enkele duizenden taxi’s. Ook taxichauffeurs die op straat klanten willen oppikken, moeten een vergunning vragen.

Maar er rijden in Amsterdam veel meer taxi’s, in totaal wel tienduizend. De meeste chauffeurs hoeven zich aan geen enkele regel van de gemeente te houden omdat ze opereren op de ‘bel- en bestelmarkt’. Ze mogen geen gebruik maken van standplaatsen en mogen geen klanten van straat oppikken. Daarnaast gebruiken de meeste, misschien wel alle, chauffeurs de apps van Uber en Bolt om klanten op te pikken als de dynamische prijzen omhoog schieten door een tijdelijke schaarste.

Wat uiterst zorgelijk is, dat taxi’s in Amsterdam disproportioneel betrokken zijn bij ongevallen, maar Amsterdammers buiten de taxi kunnen geen slechte ‘review’ geven, die zijn geen klant maar slachtoffer. Er wordt bijna elk jaar wel een Amsterdammer doodgereden door een taxi. Deze beroepschauffeurs moeten veel kilometers maken en rijden uiterst pittig dan wel stress veroorzakend. Of dat komt door hun rijgedrag of doordat ze zoveel kilometers maken is niet duidelijk. Bij sporadische politiecontroles blijkt dat er het nodige mis is aan de wagens en de chauffeurs.

De ‘platformchauffeurs’ mogen uit het hele land op de Amsterdamse ‘bel & bestelmarkt’ rijden. Er is een taxi-onderneming voor elke 351 inwoners in Amsterdam. TTO en platformchauffeurs samen. In de omliggende gemeenten misschien drie à vier keer meer per ondernemer, maar ook nog heel veel. In een grote stad als Eindhoven bijvoorbeeld deel je een taxi-onderneming met 2.000 inwoners terwijl in Purmerend er voor elke 580 inwoners eentje is.

De landelijk grootste categorie taxi’s is het ‘contractvervoer’, met wel 80%. Denk dan aan personenbusjes voor 8 passagiers waar bijvoorbeeld leerlingen mee naar het speciaal onderwijs worden gereden. Een groot deel van de dag staan ze stil, de chauffeur doet ondertussen wat anders. Niet zo vreemd om ze als ov te zien, ze vullen aan wat het ov niet kan uitvoeren.

De tekst gaat verder onder de foto.

De categorie bel- en bestel is landelijk, maar 16% (4% opstapmarkt op straat) terwijl dit in Amsterdam voor iedereen zichtbaar domineert. Het contractvervoer is weer veel minder te zien: die voor het aanvullend openbaar vervoer voor fysiek beperkten van RMC en de busjes van Munckhof voor de leerlingen zijn daarvan het bekendst. Voor chauffeurs die in de regio contractvervoer rijden is het logisch om buiten de gecontracteerde tijden de dag vol te maken als platformchauffeur in Amsterdam.

Amsterdam heeft een sterk aanzuigende werking voor taxi’s. Veel taxi’s van buiten Amsterdam zijn in de hoofdstad actief. Zo’n 5.000 zzp’ers en ruim 1.000 taxibedrijven rijden in Amsterdam waarbij 63% van die bedrijven van buiten Amsterdam komt, bijvoorbeeld Noord-Brabant, Friesland, Gelderland en Utrecht volgens cijfers van vier jaar geleden.

In veel doorgaande straten geldt een verbod voor taxi’s om stil te staan. Als ze leeg zijn rijden en parkeren ze in woonstraten omdat ze geen standplaatsen hebben zoals de chauffeurs die bij een TTO zijn aangesloten. Een taxi-ondernemer kan een parkeervergunning nemen op het adres dat de Kamer van Koophandel vermeldt en dan overal parkeren in het gebied met hetzelfde of een lager parkeertarief. Dit is een gaatje in de regels om uit te buiten voor elke taxichauffeur met een adres in Amsterdam. Zo kan een taxi toch snel bij de klanten zijn. Tot het zover is rijden en parkeren die taxi’s in straten waar ze niet opgeroepen zijn. Voor meer rust en veiligheid in het verkeer, voor minder overbodige, lege taxiritten en voor schonere lucht is het enige antwoord: minder taxi’s.

Oplossing: intelligente toegang
Hoe krijgen we dat voor elkaar? Ons speerpunt ‘intelligente toegang’ is de enige uitweg. Via het nationaal parkeerregister worden de parkeer- en verblijfsrechten voor auto’s in Nederland gehandhaafd door middel van het herkennen van kentekens. Taxi’s staan in de database van de RDW met het kenteken, dus kunnen buiten het centrum gehouden worden. Uitzondering: als ze uitgenodigd zijn door een inwoner of (horeca-)ondernemer. De gemeente moet niet langer alle auto’s het centrum in laten.

Op basis van de recente doelgroepenanalyse zou je alle auto’s met een grijs kenteken of een parkeervergunning toe kunnen laten. Dat scheelt al snel 60% van het autoverkeer!

De ‘hospitality’ branche zal gaan steigeren met de claim dat Amsterdam met minder taxi’s niet gastvrij kan zijn. Maar wie wil meer dan de huidige 22 miljoen toeristen per jaar ontvangen? De gefortuneerde hotelgasten die het gemeentebestuur graag wil hebben kunnen een elektrische salonboot vanaf station Zuid huren, alsof ze in Venetië zijn.

Toeristen zullen blijven komen, ook als taxi’s alleen op uitnodiging het UNESCO-erfgoed gebied in mogen rijden. Een echt autoluw centrum en een autovrije Dam zullen de aantrekkingskracht van Amsterdam eerder vergroten. Het oude centrum is ook goed te voet te doen, zeker nu er een metrolijn onderdoor ligt. De toerist die zwaar bepakt de stad bezoekt kan met het ontvangende hotel vervoer afspreken.

Toevoeging
Overigens betekent ons pleidooi voor minder taxi’s niet dat er daardoor minder taxi’s zullen zijn voor inwoners. Als u een taxi bestelt zal er snel eentje bij u voor de deur staan, misschien zelfs sneller dan nu omdat platformtaxi’s dan afhankelijk zijn van een uitnodiging door een inwoner om het gebied voor bestemmingsverkeer in te komen.

Maar ook de vertrouwde taxicentrales zullen zorgen dat er snel een taxi bij u voor de deur staat. Ritweigering zal dan minder snel voorkomen, want een taxichauffeur bij een standplaats zal niet langer weigeren, omdat hij drie uur heeft gewacht om aan de beurt te komen.

Als er minder platformtaxi’s zijn zal de doorloop op standplaatsen toenemen, omdat de taxicentrales een taxistandplaats als bestemming kunnen opgeven voor hun taxi’s. De capaciteit ervan zullen ze dan zelf op peil houden. Taxi’s die stil staan op standplaatsen veroorzaken geen autokilometers. Platformtaxi’s daarentegen moeten wachten tot een bewoner ze bestelt. Kroegen, restaurants en hotels zullen, zoals ze graag doen, de hun bekende en vertrouwde taxi’s via de taxicentrales bestellen of zelf opgeven als bestemmingsverkeer.

Overigens rijden de taxi’s van de taxicentrales doorgaans ook voor de platformen, dus als een toerist uit gewoonte een Uber bestelt komt die ook gewoon. Maar dan is het bijvoorbeeld een TCA-taxi die vooraan stond bij een standplaats of een platformtaxi die even als bestemmingsverkeer was binnengeglipt en graag met een vrachtje weer de zone wil verlaten binnen de beperkte tijd die toegestaan is binnen de zone.

De grote verliezers zijn de platformtaxi’s die niet aangesloten zijn bij een Amsterdamse TTO en in Amsterdam rondjes komen rijden (ze mogen immers niet op de standplaatsen) in de hoop op een vrachtje. Dat scheelt veel autokilometers! Minder voetgangers die smalle stoepjes in de Jordaan opgejaagd worden door taxi’s, minder fietsers die opzij worden gedwongen door taxi’s die op de grachten fietsers inhalen, minder getoeter en rondjes rijdende taxi’s langs de huizen van bewoners. Minder, minder… taxi’s.